RTV BPK
Film Dine Mustafića nosi naziv po korporativnom sloganu “ArcelorMittala” i predstavlja brutalnu priču o kompaniji koja prikriva tragove masovnih zločina počinjenih u logoru Omarska, kao i masovno trovanje građana Zenice, koji udišu kancerogeni “dim profita”.
Nakon tri godine istraživanja i snimanja, dugometražni dokumentarni film Dine Mustafića premijerno je prikazan na 3. Al Jazeera Balkans Documentary Film Festivalu, donoseći priču o „korporativnom fašizmu“ koji s ciljem profita gazi sve pred sobom i nemilosrdno uništava živote građana današnje Bosne i Hercegovine. Rude iz rudnika Omarska tope se u zeničkoj Željezari bez primjene ekoloških standarda, što je direktan uzrok raka grla i pluća brojnih Zeničana, koji po statistici prednjače u Evropi po oboljenjima sistema disajnih organa.
Zenica blues
Dominantni simboli Zenice su željezara i zatvor, a fudbalski navijači “Čelika” zovu se Robijaši. Dolaskom “ArcelorMittala” u Zenici nastaje novi onkološki odjel u tamošnjoj bolnici, a sponzor donirane medicinske opreme je upravo kompanija koja po svom sloganu “transformiše našu sutrašnjicu”. Tako je Zenica, pored željezare i zatvora, postala i simbol raka pluća. S tim činjenicama u filmu nas upoznaje zenički profesor Samir Lemeš iz “Eko foruma“, čija su nastojanja usmjerena u borbi protiv zagađenja zraka. Međutim, osim mirisa kancerogenog benzena koji dopire iz koksare, “priče iz fabrike” odvode nas u ratnu prošlost. Nažalost, bager koji ruje bosansku zemlju nije samo asocijacija na metaluršku industriju.
Na (bijelom) nišanu
U filmu pratimo nastojanja predsjednika Udruženja logoraša „Prijedor 92“ Mirsada Duratovića iz mjesta Bišćani, koji nas uvodi u svoju ratnu traumu, upoznajući nas sa osobnim logoraškim danima i likvidacijom članova svoje porodice. Prijedor je apsolutni svjetski rekorder po broju presuđenih lica za ratne zločine počinjene na teritoriji jednog grada, sa pedeset i jednom pravomoćnom presudom.
Koncentracijski logor “Omarska” ili preciznije “Rudnik Omarska” devedesetih je bio logor za zatvaranje i mučenje nesrpskog stanovništva s područja općine Prijedor, gdje je u krajnje nehumanim uslovima bilo zatvoreno nekoliko hiljada ljudi. Logoraši su bili izloženi fizičkom i psihičkom maltretiranju i silovanjima te raznim oblicima seksualnog mučenja, a među logorašima je bilo i nekoliko desetina žena.
Koncentracijski logor “Omarska” ili preciznije “Rudnik Omarska” devedesetih je bio logor za zatvaranje i mučenje nesrpskog stanovništva s područja općine Prijedor, gdje je u krajnje nehumanim uslovima bilo zatvoreno nekoliko hiljada ljudi. Logoraši su bili izloženi fizičkom i psihičkom maltretiranju i silovanjima te raznim oblicima seksualnog mučenja, a među logorašima je bilo i nekoliko desetina žena.
Uvidom u ratnu prošlost, ne možemo „odahnuti“ u sadašnjosti, jer saznajemo kako krupni kapital odnosi svoje nove žrtve. Samo iz jednog dimnjaka željezare izlazi četrdeset puta više nedozvoljenih materija u odnosu na standarde Evropske Unije, a sedamnaest puta više nego što je dozvoljeno propisima u Bosni i Hercegovini. Tužilaštvo smatra da se ne radi o krivičnom djelu, već o prekršaju, a potkupljivi predstavnici vlasti drže da su za oboljenja krivi oni koji konzumiraju cigarete. U filmu “Transforming Tomorrow” upoznajemo oboljele i podatak da u Sarajevu postoji institut za DNK analizu koji može precizno utvrditi genetske poremećaje uzrokovane zagađenjem zraka.
Bosanskohercegovački metal završava u Evropi, a poslužio je i u izradi grandioznog željeznog tornja podignutog u čast Olimpijskih igara u Londonu. Autor filma u spomeniku vidi posmrtne ostatke ubijenih zatvorenika i duše otrovanih građana. “Transformng Tomorrow” donosi priču o taocima krupnog kapitala koji ne poštuje ni žive ni mrtve, kupujući tišinu onih koji bi o tome trebali govoriti. Metal odlazi u razvijene zapadne zemlje, dok smeće ostaje nama. Gledajući Mustafićev dokumentarni film ne možemo se oteti utisku kako je Bosna i Hercegovina danas zapravo (ekološki) nesvjesna, moralna deponija.
klix