Kako se sudilo za zločine na Grbavici: Od maksimalnih do mizernih zatvorskih kazni

19. Marta 2024. Bosna i Hercegovina

U povodu 28. godišnjice reintegracije naselja Grbavice, Vraca i Kovačići koje su agresori četiri godine držali pod okupacijom, izdvojit ćemo ključne presude o ubistvima, silovanjima i drugim zločinima počinjenim na spomenutim naseljima.

Pravosudne institucije su za ratne zločine na području sarajevskih naselja Grbavica, Vraca i Kovačići izrekle kazne koje su u opsegu od maksimalnih do mizernih kazni za stravične zločine kakvi su počinjeni u ovim naseljima koja su za vrijeme opsade Sarajeva bila pod kontrolom Vojske RS-a.

Grbavica je četiri godine bila pod okupacijom Vojske Republike Srpske, a pripadnici VRS-a i paravojnih formacija su u ovom sarajevskom naselju činili ratne zločine protiv stanovništva svih nacionalnosti, a posebno protiv Bošnjaka koji nisu uspjeli pobjeći na slobodnu teritoriju.

Tokom agresije na BiH u naselju Grbavica počinjeni su neki od najstrašnijih zločina tokom opsade Sarajeva.

Iz tog perioda je ostao zapamćen zločinac Veselin Vlahović zvani Batko kojem je Sud BiH 2013. godine izrekao maksimalnu kaznu od 45 godina zatvora. Kazna je nedugo poslije toga preinačena u 42 godine i on se trenutno nalazi na izdržavanju kazne.

Zapovjednik paravojne jedinice srpskih snaga “Bijeli anđeli” proglašen je krivim za najmanje 30 ubistava, silovanje većeg broja žena bošnjačke i hrvatske nacionalnosti, kao i premlaćivanje, maltretiranje i pljačkanje građana nesrpske nacionalnosti. Optužnica protiv Vlahovića je sadržavala 66 tačaka, a sudija ju je čitao više od sat i po.

Monstrum s Grbavice je bez imalo milosti tukao i pljačkao nesrpsko stanovništvo, silovao žene i ubijao iz zadovoljstva. Tako su se tokom suđenja mogli čuti detalji monstruoznog ubistva braće Emira i Amira Balvanovića, koji su zaklani pred majkom, a ona je kasnije također ubijena. Njihove supruge su potom silovane.

Za zločine na Grbavici pravosnažno je osuđen i Saša Baričanin i to na 18 godina zatvorske kazne. Baričanin je proglašen krivim što je, u okviru širokog i sistematičnog napada vojnih, paravojnih i policijskih snaga tzv. srpske republike BiH, potom Republike Srpske, usmjerenog protiv nesrpskog stanovništva grada Sarajeva, znajući za takav napad te da njegove radnje čine dio tog napada.

Prema presudi, Baričanin je 13. jula 1992. zajedno s još jednom osobom, u naselju Grbavica u Sarajevu, došao u kuću u kojoj se nalazilo pet osoba, od kojih su troje odveli i lišili života, dok je optuženi sam, nad jednom od preostale dvije osobe izvršio radnje silovanja i odvođenja u ropstvo te je dopustio jednoj neidentifikovanoj osobi da uđe u stan i da nad zatočenom osobom izvrši silovanje, saopćeno je Suda BiH u presudi koja je ozvaničena 2012. godine.

Za zločine na Grbavici osuđen je i Zoran Dragičević zvani Krompir i to na 11 godina zatvora.

Presude Kantonalnog suda Sarajevo i Vrhovnog suda FBiH

Sudsko vijeće Kantonalnog suda Sarajevo proglasilo je krivim Milkana Gojkovića, bivšeg pripadniku VRS-a, za ratni zločin protiv civila počinjen na području sarajevskog naselja Grbavica te ga osudilo na osam godina zatvora. Gojković je osuđen na temelju optužnice koja ga tereti da je 29. septembra 1992. godine silovao žensku osobu, bošnjačke nacionalnosti te za postupanje protivno konvencijama o zaštiti civila.

Posljednja presuda koja je odnosi na zločine na Grbavici, Vracama i Kovačićima je donijeta protiv Veljka Papića kojom je on osuđen na svega dvije godine zatvorske kazne.

Papić je proglašen krivim za krivično djelo “Ratni zločin protiv civilnog stanovništva” i osuđen na kaznu zatvora u trajanju od dvije godine.

Prema tužbenim navodima, Papić je kao zapovjednik jedinice u okviru Vojske Republike Srpske (VRS), nečovječno postupao i maltretirao civile, te primjenjivao mjere zastrašivanja i prisiljavao ih na prinudni rad, izlažući ih životnoj opasnosti.

Osuđen je i da je četvorici pripadnika radnog voda naredio i izvlačenje tijela Boška Brkića i Admire Ismić – koje su sugrađani kasnije prozvali sarajevskim Romeom i Julijom – ubijenih 18. maja 1993. godine u blizini Vrbanja mosta.

Papić je također proglašen krivim da je u proljeće 1994. godine, pod prijetnjom da će ubiti njihove porodice ako pobjegnu, natjerao tri pripadnika radnog voda da postave eksploziv u zgradi na liniji razgraničenja u dio koji su koristili pripadnici Armije BiH.

U presudi se navodi da je Papić, kako bi pokazao ozbiljnost svojih prijetnji, bez razloga pretukao jednog pripadnika radnog voda. Ipak, za ovu tačku optužnice je Papić oslobođen.

Međutim, bez obzira na oslobađanje od ove tačke optužnice, tačke po kojima je Papić osuđen itekako nisu zanemarive, a slobodni posmatrač će reći da je za težinu krivičnih djela kakav je ratni zločin protiv civilnog stanovništva zatvorska kazna od dvije godine najblaže rečeno neadekvatna. Pogotovo jer je postupak protiv Papića vođen i pred prvostepenim i pred drugostepenim vijećem.

Ovo, naravno, nije prvi put da se stvara percepcija kod javnosti da pravosudne institucije ne izriču adekvatne sankcije za najteža krivična djela, a sve nakon što upravo iz pravosudnih institucija dobijamo statistički podatke o izrečenim zatvorskim kaznama, okončanim postupcima i slično. Presude se donosi, postupci se okončavaju, ali sa kakvim ishodom za takva teška krivična djela kakav je ratni zločin protiv civilnog stanovništva.

klix.ba